اقتصاد مقاومتی،گرفتار در پیچ و خم قاچاق کالا

حبیب‌الله حقیقی، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور در خصوص عوارض قاچاق کالا برای کشور معتقد است:"قاچاق مقوله‌ای چندوجهی است و باید در عرصه‌ها از قاچاق کالا جلوگیری شود.اقتصاد مقاومتی ضررهای زیادی از بحث قاچاق داشته است.هزینه‌های زیادی در زمینه واردات رسمی به کشور وجود دارد و اگر کسی بخواهد کالایی وارد کند، باید هزینه‌های متعددی را پرداخت کند که با توجه به هزینه‌های پایین قاچاق بیشتر افراد راغب به قاچاق حتی در صورت پرداخت جریمه هستند.محورهای زیادی در مقوله قاچاق نقش داشته که نیازمند نگاه پیشگیرانه است و قطعاً اگر اقدامات درستی در این زمینه اتفاق نیافتد، نمی‌توان با این پدیده زشت مبارزه کرد.هر کجا مراودات اقتصادی کدر می‌شود، قاچاق بیشتر می‌شود و از سال 92 تا 94 میزان ورود و خروج کالا از 25 میلیارد دلار به 15 میلیارد دلار رسیده است.تا زمانی که برای اجناس خارجی مشتری داریم، هر‌چه قدر هم تلاش و عرصه را کنترل کنیم به‌دلیل مشتری‌دار بودن بازهم مشکلات باقی خواهد ماند که در این شرایط باید کاری کنیم که سبک زندگی مردم به سمت استفاده از کالای داخلی برود."آنچه که در این میان قابل توجه و حائز اهمیت است اینکه برابر همان تحقیقات صورت گرفته حدود ۴۰ درصد از حجم اقتصاد در سایه یا پنهان را قاچاق کالا و ارز تشکیل می دهد این آمار جایگاه نقش مخرب قاچاق کالا را در اقتصاد کشور مشخص می نماید که همواره به عنوان یک معضل بزرگ اقتصادی مطرح بوده است. این معضل بیانگر وجود بیماری مزمون در اقتصاد وابسته بودن تامین حجم عمده کالاهای ساخته شده، نیمه ساخته و قطعات به خارج از کشور و عدم تحقق اهداف و برنامه ها در حوزه توسعه اقتصادی به ویژه در حوزه تولید داخلی است؛ آمارها و تحقیقات میدانی بیانگر این حقیقت است که قاچاق کالا تاکنون همانند سد محکمی در برابر اهداف اقتصادی سند چشم انداز و برنامه های پنج ساله و سایر برنامه ها عمل کرده است.یکی از سیاست های اقتصادی کشور که تاکیدات فراوانی بر اجرائی شدن آن وجود دارد اقتصاد مقاومتی است.اقتصاد مقاومتی تنها به مفهوم استقامت، پایداری و تحمل ضربات اقتصادی دشمن نیست، بلکه اتخاذ رویکردها و طرح‏ریزی آن‏گونه از ساختار اقتصادی است که امید به نتیجه‏گیری از هر گونه طرح آسیب‏رسان به اقتصاد را از دشمن بگیرد. اقتصاد مقاومتی، طرحی آنی و مقطعی نیست؛ بلکه برنامه‏ای درازمدت برای اقتصاد کشور است که اقتصاد مملکت را از حالت وابسته، تک‏محصول و مصرف‏زده کنونی رها ساخته و به اقتصادی مستقل، صرفه‏جویانه، متعادل و ضربه‏ناپذیر مبدل می‏سازد. اقتصاد مقاومتی، رویکردی پیشگیرانه و نه تدافعی دارد و بر این اساس، به دنبال پیشگیری از هر آن‏چه احتمال می‏رود که از طریق آن، دشمن اقتصاد را مورد هجمه قرار دهد و نتیجه بگیرد، می‏باشد.حمایت از تولید داخلی یکی از مولفه های اساسی اقتصاد مقاومتی است و می طلبد همگان به این مهم توجهی جدی داشته باشند.جعفر قادری نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید:"کالاهای بی کیفیت یا کالاهای که در شرایط نابرابر در خارج از کشور تولید و به جهت قبضه بازار و ضربه به تولید داخلی وارد کشور می شوند باید مبارزه جدی صورت گیرد.مبارزه جدی با پدیده قاچاق بطور قطع و یقین نقش مهمی در رونق تولید داخلی، سرمایه گذاری، اشتغال، رشد شاخص های کلان اقتصادی و رفاه عمومی جامعه دارد.وقتی از کانال های مختلف کالاهای خارجی بدون کنترل های کیفی، بدون داشتن حداقل های لازم بدون اینکه محتویات و مشخصات کالا مشخص باشد وارد بازارشود بطور حتم تولید کنندگان داخلی نمی توانند با تولید کنندگان خارجی رقابت کنند.مبارزه جدی با قاچاق کالا یکی از مباحث جدی در کشور است بنابراین گمرکات کشور باید مجهز به اسکنر های کانتینری باشند و به شیوه های مختلف از طریق سیستم های الکترونیک باید جلوی قاچاق کالا گرفته شود واز طرفی مرزهای متعددی که هم اکنون در کار قاچاق کالا دخالت دارند باید کنترل و مراقبت بیشتر صورت گیرد.ریشه فساد و بستر هرگونه سوء استفاده از سوی فرصت طلبان در گمرکات کشور باید خشکانده شود تامردم دیگر شاهد قاچاق بی رویه کالا از مبادی رسمی کشور نباشند. حساسیت کشورهای که امروزه تولیداتشان قابلیت رقابت با تولیدات جهانی را دارد نسبت به قاچاق کالا بسیار بالا است."

 اهمیت تولید ملی تا جایی است که برخی آن را اساس و کلید اقتصاد مقاومتی دانسته اند.در اقتصاد مقاومتی  لازم است زنجیره های تولید بیش از آن که به خارج گره بخورد ، در داخل کشور تکمیل گردد .اصلاح ساختار و سازمان تولید در کشور یک تحول اساسی ، بنیادین و پرهزینه و در عین حال گران بها و ارزشمند است. بی­تردید هر ایرانی وطن دوست که ذره ای علاقه به آب و خاک در وجود او بوده و عزت و سربلندی مملکت برایش مهم است ، اگر احساس کند راه و شیوه درستی در مسیر اصلاح ، ترقی و بهبود ساختار تولید در مملکت در پیش گرفته شده و روزنه های  فساد ، رانت خواری و سوء استفاده در این مسیر بسته است، حاضر است مشقات راه را تحمل کرده و از جان و دل در این راه کوشش نماید. هم چنان که سال ها چنین عمل کرده است. متاسفانه عدم جامع نگری در سیاست های اقتصادی ، چرخش ناگهانی و کارشناسی نشده در سیاست های اقتصادی پس از تغییر دولت ها و مسئولان اجرایی ، مصلحت اندیشی­های  شخصی وجناحی در قانون گذاری و اجرا  ، ناهماهنگی قوای قانونگذاری و اجرایی ، عدم استفاده و دخالت ندادن مراجع علمی و دانشگاهی در سیاستگذاری ها و بروز فساد و رانت خواری ، اکنون اعتماد به برنامه­ها و سیاست­های اقتصادی را کاهش داده و روحیه ایثارگری و جهادی  و عزم راسخ مردمی سالهای آغازین پیروزی انقلاب ، ضعیف شده است.سید محمد رضا عبادی معاون فرهنگی و پژوهشی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز معتقد است:"کسانی که مساله حجاب را در جامعه رعایت می‌کنند، مبنای عملشان تقوا و اعتقاداتشان است.باید قبح مصرف کالای قاچاق را در جامعه مطرح کنیم، باید مردم بدانند که مصرف کالای قاچاق می‌تواند تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی کشورمان را به زمین بزند، 90 درصد کالاهای قاچاق، کالاهای تقلبی و تاریخ انقضا گذشته است.اگر قبح مصرف کالای قاچاق در کشورمان جا بیفتد، دیگر در آن صورت عمده مردم کشورمان که متدین هستند، به سراغ مصرف کالای قاچاق نمی‌روند، مردم متدین حاضر هستند که ضرر بدهند، ولی از مبانی شرعی خود عدول نکنند.می‌توانیم از فرصت متدین بودن جامعه استفاده و جامعه را متوجه کنیم که قاچاق کالا یک مساله قبیح از لحاظ شرعی است، در این راستا چندین نشست را با حضور حوزویان برگزار کردیم.به دنبال این هستیم که بحث موضوع شناسی و قواعد فقهی مربوط به قاچاق کالا را مورد بررسی قرار بدهیم و از برکات وجود یک جامعه دینی و مراجع عظام تقلید برای درمان معضل قاچاق که جامعه را به خود مبتلا کرده است، استفاده کنیم."

به نظر می‌رسد برای جلوگیری از پدیده قاچاق برخوردهای نظامی و انتظامی لازم است، اما کافی نیست. بلکه برای مقابله با این موضوع باید از اهرم‌های اقتصادی و تعرفه‌ای استفاده کرد. این اهرم می‌تواند واردات رسمی را ارزان‌تر تمام کرده و موجبات کاهش قاچاق کالا و ضرر و زیان دیدن قاچاقچی را فراهم کند؛ کاری که کشورهای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس انجام دادند و نتیجه هم گرفتند به طوری که در این کشورها آمار قاچاق نزدیک به صفر است.بنابراین ایران هم می‌تواند با تدوین برنامه‌های کارشناسی اقتصادی در این زمینه، قاچاق وارداتی و صادراتی را کاهش دهد. دراین راستا به نظر می‌رسد اگر به‌طور متوسط تعرفه واردات کالا 10 درصد باشد  یعنی نصف الان  جلوی حجم گسترده قاچاق گرفته می‌شود. از منظر مقام معظم رهبری، اگر چه کشور نیازمند فعالیت چشمگیر در تمامی عرصه‏های فرهنگی، سیاسی و عرصه انحصاری علمی است، اما در عرصه‏ی اقتصادی نیازمند فعالیت جهادی است. از این رو، ایشان در نخستین سال از دهه‏ی ۹۰، پرداختن به مسائل اساسی کشور که محوریت آن مسائل اقتصادی است را امری لازم و ضروری شمردند و این سال را «جهاد اقتصادی» نام‏گذاری کردند و از مسئولان کشور اعم از دولت، مجلس، ارگان‏ها و نهادهای مرتبط با مسائل اقتصادی و نیز ملت ایران خواستند تا در عرصه اقتصادی، حرکتی جهادگونه در پیش گرفته و با اقدامی جهشی و مجاهدانه به معنای حقیقی کلمه، پیشرفت و استقرار عدالت را در کشور نهادینه سازند و سال 96 به عنوان «سال اقتصاد مقاومتی،تولید و اشتغال» نام نهاده اند.همه دستگاهها که به نحوی می توانند در این امر دخیل باشند واجب است که سهم خود را در این مبارزه ایفاء نمایند. عزم جدی بر این باشد که عمل قاچاقچی کاملا برخلاف صرفه و همراه با خطر باشد و جنس قاچاق از پیش از مبادی ورودی تا محل عرضه آن در بازار آماج اقدامات گوناگون در مبارزه قرار گیرد.

منبع روزنامه رسالت.اینجا را کلیک کنید.