شهردار کارآمد، چالش شورای شهر اراک

عباس خسروانی/دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی

به گزارش خبرگزاری فارس از اراک، یکی از مهم‌ترین وظایف تعریف شده شوراهای شهر، انتخاب شهردار است، وظیفه‌ای که همواره با چالش‌های جدی همراه بوده و این چالش‌ها در انتخاب شهرداران کلان شهرها جدی‌تر بوده است.شهر اراک نیز از این قاعده مستثنی نبوده به طوری که از ابتدای تشکیل شورای شهر اراک، انتخاب شهردار یکی از جنجالی‌ترین و پرچالش‌ترین تصمیمات بوده است.با ابلاغ قانون کناره‌گیری بازنشستگان از سمت‌های دولتی که شهرداران را نیز شامل شده است، شورای شهر اراک بار دیگر در معرض تصمیم و انتخاب پر چالشی قرار گرفته است.تجربه انتخاب شهرداران در اراک و سایر کلان شهرها نشان داده که هرگاه این انتخاب بر اساس شاخص‌ها و معیارهای علمی، تخصصی و بدور از گرایش‌ها و تعصبات سیاسی و جناحی بوده است، شهر و مردم شهر بیشترین نفع را برده‌اند و هرگاه این انتخاب خارج از معیارهای علمی و تخصصی و کارشناسی بوده، شهر و ساکنان شهر دچار خسارت‌ها و آسیب‌های جدی شده‌اند و حتی شوراها را نیز دچار مشکلات اساسی کرده است.چه بسیار شهردارانی که خارج از عرف کارشناسی انتخاب شدند اما پس از چند ماه وارد تقابل و درگیری با شورای شهر شدند و شوراها هزینه‌های زیادی بابت عزل شهردار بر مردم و شهر تحمیل کردند، جا دارد در روزهایی که شورای کلان شهر اراک تصمیم دارد شهردار جدید  را معرفی کند برخی شاخص‌ها و معیارهای ضروری برای یک انتخاب خوب معرفی شود تا شاید شورا با التفات به این شاخص‌ها بتواند شهرداری کارآمد را برای شهر اراک انتخاب کند.مهم‌ترین ویژگی شهردار اراک می‌بایست برخورداری از قدرت ایجاد تناسب میان امکانات موجود و حل مسائل مهم شهر در چارچوب وظایف قانونی شهرداری باشد، رسیدن به این توانمندی در وهله اول مستلزم برخورداری از سه شناخت دقیق و کلیدی است، اولین شناخت مربوط به شناخت دقیق شهردار از امکانات و پتانسیل‌های موجود شهرداری است.این شناخت حداقل دو مزیت برای شهردار به همراه خواهد داشت، اول آنکه در ابتدای امر از دادن وعده‌های تو خالی و غیرواقعی می‌پرهیزد و نگاهی واقع‌گرایانه به او در ارائه برنامه‌هایش خواهد داد.فهم درست از امکانات موجود به ارائه برنامه‌های منطقی و کاربردی و طبیعتا قابل ارزیابی و سنجش منجر خواهد شد که کار شورا را در نظارت و ارزیابی بر عملکرد شهرداری نیز تسهیل خواهد کرد.دومین مزیت این شناخت این است که به شهردار کمک خواهد کرد که درک درستی از کمبودها و ضعف‌های موجود شهرداری به لحاظ امکانات داشته باشد و بودجه‌های محدود را در موارد ضروری و لازم هزینه کند، چه بسیار بودجه‌هایی که در محل‌های غیر ضرور هزینه شد و چیزی بر توانمندی و ارتقاء پتانسیل‌های سازمانی شهرداری اضافه نکرد.امید است با انتخاب شهردار آینده گام اول حرکت به سمت ایجاد شفافیت مالی در شهرداری اراک برداشته شد و با پوست‌اندازی تیم مدیریت شهری، شهردار جدید در راستای ایجاد شفافیت مالی و ایجاد اتاق شیشه‌ای شهرداری اراک، گزارش عملکرد درآمد و هزینه شهرداری را بدون هیچ‌گونه ابهامی به‌صورت عمومی منتشر کند.دومین شناخت مربوط به مسائل اصلی شهر اراک است، شهر اراک نیازمند شهرداری مسئله‌شناس است که قدرت تشخیص مسائل اصلی را از مسائل فرعی داشته باشد.اگر چه شهر اراک امروز با مسائل و مشکلات متعددی روبه روست اما 2 محدودیت یعنی امکانات و زمان، اجازه حل همه مشکلات را نخواهد داد.پس شهردار باید بگوید و اعلام کند که از نظر او مهم‌ترین مسائل شهر اراک کدام‌اند و با توجه به امکاناتی که در اختیار دارد و زمان محدود مسئولیت، می‌خواهد چه مسئله‌ای را حل کند.به نظر می‌رسد موضوع مهم دیگری که شهردار آینده باید برای آن برنامه و راهکار داشته باشد شفافیت مالی در نهاد شهرداری و همچنین چگونگی تامین مالی هزینه‌های شهرداری و پروژه‌های کلان شهری است.امروز درآمدهای پایدار شهری به یک چالش جدی برای شهرداری‌ها تبدیل شده است، همچنین شهردار آینده برای رفع موانع رشد اقتصاد شهری، شناخت فرصت‌ها و دستیابی به افق روشن آینده اقتصادی شهر اراک چه برنامه و رویکردی دارد؟به اذعان بسیاری از کارشناسان شهری، ارائه راه‌حل‌های اساسی برای حل مسائلی چون ترافیک، آلودگی هوا، حاشیه‌نشینی، تراکم و ...که امروز گریبان‌گیر شهر اراک شده، نیازمند به نوسازی ساختار نظام مدیریت شهری در تمام سطوح هستیم، آیا شهردار آینده طرحی برای این موضوع دارد؟حال کدام یک از  چهره‌هائی که نامشان به عنوان شهردار احتمالی در رسانه‌ها بر سر زبان‌ها افتاده واجد این توانمندی‌ها هستند؟ نگاه آنها به مسئولیت شهردار چه نگاهی است؟ آیا آنها خود را مدیر شهر می‌دانند یا مدیر شهرداری؟ میزان شناخت آنها از ساختار نهاد شهرداری چقدر است و کارنامه آنها در حوزه شهری چگونه است؟ شهر اراک تحمل آزمون و خطای مدیران نابلد را ندارد و شهرداری اراک جای تجربه اندوزی نیست.میزان شناخت هر یک از آنها از مسائل اصلی شهر اراک چقدر است؟ مسائل اراک را چه می‌دانند و برای کدام اولویت قائل هستند؟ برای اولویت‌های خود چه برنامه‌ای دارند؟ هر یک از این شخصیت‌ها برای افزایش اعتماد عمومی و شفافیت مالی و افزایش درآمدهای مدیریت شهری و پایدار کردن آنها چه برنامه‌ای دارند؟فهم و شناخت آنها از مقوله اقتصاد شهری چقدر است؟ در خصوص موضوع مهم درآمدهای پایدار شهری چه دیدگاهی دارند؟به نظر می‌رسد شورای شهر باید در فضائی به دور از هیجان و اعمال سلیقه و لحاظ گرایش‌های حزبی و جناحی خود، به بررسی مولفه‌های فوق در ارزیابی نامزدهای مطرح برای شهرداری اراک اقدام کنند تا مردم و شهر اراک از انتخاب آنها بهره ببرند و شهر ما از یک سوراخ دو بار گزیده نشود.امروز اصل اساسی گمشده در حلقه مدیریت کشور و به طور مشخص در مدیریت شهری،کارآمدی است.شهر اراک با انواع مشکلات و گرفتاری‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و آنچه مردم می‌خواهند رفع گرفتاری‌ها و بهبود شرایط و ارتقاء شاخص‌های زیست سالم در این شهر است و دقیقا آنچه برای مردم مهم نیست نوع گرایش سیاسی و سلایق جناحی مدیران است.انتخاب مدیران نالایق و ناکارآمد که به انباشت مشکلات و پیچیده شدن آنها منجر شده، خسارت‌های زیادی به این شهر زده و کار را به جائی رسانده که دیگر فرصت تکرار اشتباهات نیست.